انتخاب مشاور

متدولوژی و شرح خدمات راه‌اندازی سازمان مردم‌نهاد (تشکل) منابع آب زیرزمینی شهرستان اشتهارد

1- کلیات:

با توجه به نوپا بودن تشکل پیشنهادی، انجام مطالعات اجتماعی و ترویجی تکمیلی پیش از راه‌اندازی تشکل ضرورت دارد. از طرفی، دریافت نظرات ذی‌نفعان و دخالت دادن آن در تدوین اساسنامه تشکل زمینه‌های راه‌اندازی بهتر تشکل را فراهم خواهد کرد و در جهت اعتمادسازی موثر خواهد بود. انتخاب ارکان تشکل نیز باید به گونه‌ای انجام شود که در افزایش اعتماد بهره‌برداران و ذینفعان اثرگذار باشد. و در نهایت، دریافت دیدگاه مسئولان، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با تشکل و استفاده از آنها در راه‌اندازی تشکل از عوامل مهم در موفقیت آن خواهد بود. جهت حصول این موارد، انجام مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و هماهنگی با ذینفعان و ذی‌مدخلان ضرورت خواهد داشت. مطالعات راه‌اندازی سازمان‌های مردم نهاد (سمن) بهره‌برداران منابع آب باید به گونه‌ای راهبری و مدیریت شوند که مصرف‌کنندگان نهایی آب کشاورزی اطلاعات و توانایی لازم برای حفاظت از منابع آب دسترس را کسب نمایند و قادر باشند ضمن تشکل‌پذیری و سازمان‌یابی، مشارکت مالی و اجتماعی لازم را ارایه نمایند.

2- روش مطالعه و پیاده‌سازی اهداف:

به منظور تسهیل در امر راه‌اندازی تشکل و تداوم‌پذیر کردن آن، انجام مطالعات اسنادی (کتابخانه‌ای) و مطالعات پیمایشی (میدانی) پیش از اقدامات پیاده‌سازی ضرورت دارد. بر این اساس، پیاده‌سازی اهداف و راه‌اندازی سازمان طی سه مرحله به شرح ردیف های الف، ب و پ، انجام خواهد شد:

الف- مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و چهره به چهره:

با توجه به موضوع تشکل و روند سریع تغییرات اجتماعی و بهره‌برداری از منابع در منطقه طرح، تکمیل و تدقیق اطلاعات مورد نیاز از نهادهای مرتبط و طرح ضرورت‌های ایجاد تشکل برای بخشی از مسئولان محلی به صورت چهره به چهره ضرورت دارد. مهمترین نهادها و فعالیت‌های مورد نیاز در این زمینه عبارتند از:

1- شرکت آب منطقه‌ای البرز:

دریافت مشخصات به هنگام شده منابع و مصارف، مختصات جغرافیایی چاه‌ها (اعم از دارای پروانه و فاقد پروانه)، مشخصات مالکین و بهره‌برداران.

2- فرمانداری اشتهارد:

آگاهی‌رسانی و دریافت اطلاعات مورد نیاز در رابطه با امکانات، محدودیت‌ها و نیازهای مرتبط با سازمان‌های مردم نهاد در سطح شهرستان و تعریف دامنه همکاری‌های مشترک.

3- بخشداری مرکزی و پلنگ‌آباد:

آگاهی‌رسانی و دریافت آخرین تغییرات سازمان سیاسی – اداری بخش، آمار و اطلاعات جمعیت‌شناختی و حدود جغرافیای بخش، فهرست مشخصات اعضای شوراهای اسلامی، دهیاران و مسئولان محلی مرتبط و نخبگان محلی.

4- مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان اشتهارد:

آگاهی‌رسانی و دریافت آخرین آمار و اطلاعات کشاورزی منطقه (سطح زیر کشت، عملکرد، الگوی کشت غالب در منطقه و ...)، اطلاعات موجود از چاه‌های دارای پروانه و فاقد پروانه، فهرست کشاورزان پیشرو، فهرست رهبران فنی مورد نظر سازمان جهاد کشاورزی و تعریف دامنه همکاری‌های مشترک، فعالیت‌های آموزشی و ترویجی صورت گرفته در زمینه مدیریت منابع آب.

5- مدیریت شهرک صنعتی اشتهارد:

آگاهی‌رسانی و دریافت آخرین آمار و اطلاعات مربوط به چاه‌های مورد استفاده در شهرک صنعتی اشتهارد، میزان مصرف آب در این شهرک، و ...

ب- مطالعات پیمایشی و میدانی:

این مطالعات به صورت اجتماعی – ترویجی انجام خواهد شد و هدف از آن عبارتست از:

• شناخت دقیق ویژگی‌های فرهنگی اجتماعی منطقه.
• شناخت مسائل و مشکلات موجود در زمینه مدیریت منابع آب در منطقه.
• آگاهی دادن به ذینفعان، نخبگان و مسئولان محلی در رابطه با موضوع تشکل و دریافت نظرات آنان.
• اعتمادسازی، کسب موافقت و همراه کردن ذینفعان، نخبگان و مسئولان محلی برای راه‌اندازی تشکل.
• شناخت و کنترل مهمترین عوامل بازدارنده و تسهیل کننده در ایجاد تشکل.

در این مرحله، از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با تعدادی از ذینفعان، نخبگان و ذیمدخلان؛ نسبت به موانع، مشکلات، امکانات مورد نیاز و راهکارهایی برای راه‌اندازی تشکل مورد نظر شناخت دقیق‌تری حاصل خواهد شد.

پ- اقدامات اجرایی:

با توجه به مواردی که گفته شد، نمودار روند جریان مراحل پیاده‌سازی اهداف طرح در شکل شماره (1) ارایه شده است. براساس مفاد این نمودار، فعالیت‌های مورد نیاز از ابتدا تا رسیدن به مرحله آغاز به کار تشکل طی شش مرحله (گام) انجام خواهد شد. کمترین زمان ممکن  برای انجام این فعالیت ها حدود شش ماه پیش‌بینی می‌شود و این زمان با توجه به اقدامات بروکراتیک مورد نیاز، می‌تواند افزایش یابد. مراحل هفت‌گانه مورد نیاز برای راه اندازی تشکل عبارتند از:

گام اول: طرح مساله، دریافت اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای و آگاهی‌رسانی چهره به چهره در سطح نهادها، سازمان‌ها و ادارات مرتبط در شهرستان و بخش‌ها.

گام دوم: انتخاب محدوده مناسب برای ایجاد تشکل.

گام سوم: جمع‌آوری اطلاعات میدانی، تولید اسناد پشتیبان.

گام چهارم: تشکیل شورای راهبری ایجاد تشکل:

پیشنهاد می‌شود «شورای راهبری ایجاد تشکل» با حضور افراد زیر تشکیل شود:

- نماینده (گان) کارفرما.

- نماینده (گان) مهندس مشاور.

- نماینده فرمانداری اشتهارد.

- نماینده مدیریت جهاد کشاورزی اشتهارد.

- بخشدار مرکزی و پلنگ‌آباد.

- دهیاران.

- یک تا سه نفر از معتمدان محلی.

وظیفه این شورا حضور و همراهی در جلسات مقدماتی راه‌اندازی تشکل خواهد بود و برای مدتی محدود، تا زمان تشکیل هیات موسس، فعالیت خواهد کرد. در عین حال، این شورا در صورت موفقیت در انجام امور محوله و تمایل می‌تواند تا زمان آغاز به کار تشکل، با هیات موسس همراهی نماید.

گام پنجم: برگزاری جلسات هیات موسس.

گام ششم: پیگیری امور اداری و راه اندازی تشکل توسط هیات موسس.

گام هفتم: آغاز به کار تشکل.

زمان‌بندی پیش‌بینی شده برای اجرای مراحل فوق در جدول شماره (1) نشان داده شده است.

شکل شماره (1)- نمودار روند جریان مراحل پیاده سازی اهداف طرح

جدول شماره (1)- زمان‌بندی پیش بینی شده برای راه اندازی تشکل