باران شروع به باریدن می‌کند، محلی‌ها اعتقاد دارند، باریدن باران در این وقت از سال کمتر اتفاق افتاده و هر وقت اتفاق افتاده، دیگر باران نبوده، بلکه سیلی به راه افتاده است.
اولین خبر سیل را، علی ابراهیمی سرباز وظیفه یگان 06 مستقر در ساختمان حاشیه سد به مسئولان امدادی اعلام می‌کند. او آشفته از مسئولان امدادی جاده می‌خواهد هرچه سریعتر به کمک مردم بروند.
ساعت 18:45 دقیقه باران شروع شده و کمتر از 20 دقیقه حجم بارندگی به حدی می‌شود که سیل سهمگینی در جاده جاری می‌شود.
احمد بهاروند مدیرکل هواشناسی استان البرز می‌گوید: در سیل سال 1402 در کمتر از 20 دقیقه حدود 34 میلیمتر در حوزه آبریزی سد کرج، باران بارید. این حجم ازبارندگی برابری می‌کند با یک هفتم از بارش کل سالانه استان البرز؛ حجم سالانه بارش در البرز حدود 247 میلی متر است.
سیل روز پنجشنبه 18 خردادماه 1402، به چند نقطه از جاده چالوس خسارت وارد می‌کند.
به گفته علی زندی‌فر مدیرکل راهداری استان البرز، جاده چالوس بر اثر سیل 1402 در سه نقطه به صورت کامل قطع شده و دو تونل این مسیر هم، به صورت کامل پر از رسوبات و گل و لای می‌شود.
پیچ تکاور، پیج واریان و پیچ شاندیز نقاطی از جاده چالوس بود که به صورت کامل تخریب شده و مسیر ترددی خودروها کامل از بین رفته بود. در پیچ تکاور بیش از 15 متر از جاده به صورت کامل تخریب شده بود، جایی که در سال 59 سیل باعث از مرگ 51 نفر از تکاوران مستقر در ساختمان یگان 06 شده بود.
پیچ واریان همان پیچی است که مسیر تردد اهالی تنها روستای آبی کشور یعنی واریان است. سیل به صورت کامل جاده را در این نقطه تخریب کرده و گل و لای را به محل پارکینگ این نقطه برده بود. این نقطه همان نقطه‌ای است که تعداد زیادی از خودروها داخل سد افتاده بودند.
به گفته مسئولان بیش از 50 خودرو به داخل آب افتاده بودند که تعدادی از این خودروها از داخل آب بیرون آورده شده است.
پیچ شاندیز اما مهمترین بخشی از جاده چالوس بود که سیل باعت خسارت بسیار به جاده شده بود.
سیل جاده چالوس فریبکاری آمریکا در ساخت سد کرج را عیان کرد
علی زندی‌فر مدیرکل راهداری استان البرز می‌گوید: سیل بیش از 150 متر از جاده را با خود برده که درّه‌ای به عمق 75 متر ایجاد کرده بود. سیل نه تنها گل‌ولای را از بالادست بلکه هرچه در این دره بود را با خود برده و وارد رودخانه کرج کرده بود.
اما مهمترین بخش سیلاب، بخشی بوده است که از حدفاصل دو تونل شمالی و جنوبی تونل شماره دو جاده ریخته می‌شود.
مدیرکل راهداری استان البرز می‌گوید: تونل جنوبی به متراز 600 متر کاملا پر از گل و لای بوده و فقط یک نفر به صورت سینه‌خیز امکان ورود به تونل را داشت. تونل شمالی نیز دست کمی از تونل جنوبی نداشت. چرا که این تونل نیز کاملا پرا ز واریزه‌های سیل شده و فقط یک متر از تونل 300 متری خالی می‌ماند.
به گفته زندی‌فر، واریزه و رسوبات سیل، دقیقاً از کنار دیواره سد به داخل دره ریخته شده و باعث بسته شدن مسیر انتقال آب کرج به تهران می‌شود.
جاده چالوس , سیل , سد کرج | سد امیرکبیر ,
حادثه‌ای بررگتر از تخریب جاده
سیل سال گذشته جاده چالوس اما، تخریبی بزرگتر از شکستن جاده داشت. واریزه‌ها و رسوبات سیل، بعد از تخریب جاده، دو نقطه از رودخانه کرج در پایین دست سد را که مسیر انتقال آب سد کرج به تصفیه‌خانه‌های تهران و کرج است را مسدود کرده و باعث قطع انتقال آب شرب تهران و کرج می‌شود.
خطری بزرگتر پایتخت تهران و کرج را تهدید می‌کرد. این خطر آنقدر جدی بود که محرابیان وزیر نیرو، همان شب 18 خردادماه، سفر به آذربایجان شرقی را نیمه تمام رها کرده و به سرعت خود را به سد کرج می‌رساند تا از ابعاد حادثه مطلع شود.
واریزه‌های سیل، از فاصله 30 متری دو تونل شمالی و جنوبی جاده وارد دره دیواره سد شده و دقیقاً مقابل خروجی آب سد، کوهی از گل و لای را ایجاد می‌کند.
در این نقطه اما اتفاق دیگری رخ می‌دهد، گل و لای وارد شده به پشت سد تنظیمی، باتلاقی 20 هزار متر مربعی را ایجاد می‌کند که دسترسی به لوله خروجی آب را عملاً غیرممکن می‌کند.
داود نجفیان مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز می‌گوید: بیش از 50 دستگاه لودر و گریدر برای تخلیه واریزه‌های سد، با کمک سپاه و ارتش به منطقه اعزام می‌شوند.
زمین باتلاقی ورودی سد اما اجازه حرکت به دستگاه‌های سنگین را نمی‌دهد، 5 دستگاه بیل مکانیکی و بولدزر در گل‌ولای گیر می‌کند.
اکنون هم بعد از گذشت یک سال از حادثه هنوز یک دستگاه بیل مکانیکی متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گل و لای سد مدفون شده و امکان خارج کردن آن وجود ندارد.
به گفته مسئولان امر، به دلیل صخره‌ای بودن منطقه و همچنین وجود سیم‌های انتقال برق فشار قوی در دره، امکان انتقال تجهیزات راهسازی به دهانه سد میسر نبوده و فقط مسیر دسترسی به دهانه خروجی آب از سد، همین مسیر باتلاقی 20 هزار متر مربعی بوده است.
مهندسان و کارشناسان برای آنکه بتوانند دستگاه‌های سنگین راهسازی را به دهانه خروجی سد برسانند، ابتدا سنگهای بزرگ را در مسیر گذاشته و روی آن الوارهای چوبی‌ای را که از استانهای همجوار تهیه شده بود، روی باتلاق می‌ریزند تا مسیر تردد برای ماشین‌آلات ایجاد کنند.
دومین نقطه‌ای که امکان انتقال آب به رودخانه کرج را نمی‌دهد، واریزه‌های حاصل از سیلابی که در پیچ شاندیز روی می‌دهد است. این واریزه‌ها پس از وارد شدن به مسیر رودخانه کرج، در محدوده روستای آدران و پیچ فرهنگ و هنر در رودخانه ته‌نشین شده و در این نقطه نیز باتلاقی به وسعت 500 متر مربع به ارتفاع 2.5 متر ایجاد می‌کند.
داود نجفیان مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز می‌گوید: حتی اگر سیلاب دهانه خروجی سد را نمی‌بست، به دلیل بسته شدن رودخانه کرج در این نقطه، امکان انتقال آب شرب تهران وجود نداشت.
او ادامه می‌دهد: برای رفع این مشکل با هماهنگی صورت گرفته با مالکین مسیر موقتی را برای انتقال آب به آبگیر بیلقان ایجاد کردیم تا آب با کمترین آلودگی حاصل از سیلاب به آبگیر بیلقان منتقل شود.
یک هشتم آب مصرفی شهر تهران از طریق انتقال آب سد کرج به تهران تأمین می‌شود که با بسته شدن مسیر رودخانه بخش عمده شهر تهران نمی‌توانستند از این آب استفاده کنند. آب کرج از طریق رودخانه به آبگیر بیلقان و سپس از طریق دو لوله فولادی به تصفیه‌خانه‌های تهران منتقل می‌شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز می‌گوید: از آنجایی که محدوده پیج فرهنگ و هنر نیز همانند خروجی سد امکان دسترسی به مسیر رودخانه به وسیله ماشین‌آلات سنگین نبود، با تجهیزات سبکتر، مسیر موقتی را برای انتقال آب شرب تهران ایجاد کردیم.
نجفیان ادامه می دهد: مسیر رودخانه به صورت موقت و برای انتقال 100 متر مکعب آب ظرف یک هفته بازگشایی شد و در نهایت برای انتقال حجم کامل آب رودخانه 18 روز زمان برد.
این مسئول به وجود گل‌ولای باقی مانده از سیلاب در مسیر رودخانه نیز اشاره می‌کند که با گذشت بیش از یکسال به تازگی انتقال آن آغاز شده است.
جاده چالوس , سیل , سد کرج | سد امیرکبیر ,
2100 میلیارد تومان خسارت به جاده و رودخانه
به گفته علی زندی‌فر مدیرعامل راهداری استان البرز، سیل جاده چالوس، 1400 میلیارد تومان به جاده خسارت وارد کرده است.
نجفیان مدیر عامل آب منطقه ای استان البرز می گوید: برآوردی که به ستاد بحران کشور ارائه شده بیش از 700 میلیارد تومان خسارت به دو نقطه خروجی سد و محدوده رودخانه کرج در پیج فرهنگ و هنر بود که در نهایت با مصوبه هیئت دولت مبلغ 260 میلیارد تومان برای بازسازی این دو نقطه و خروج واریزه های سیلاب تخصیص یافت.
به گفته نجفیان اما بنابه دلایلی بودجه اختصاص یافته به تخلیه واریزه‌های سد، در اختیار استان قرار نگرفت و در نهایت برای جلوگیری از خسارات ناشی از سیل از ابتدای 1403 ، پیمانکار تخلیه واریزه‌ها مشخص و انتقال رسوبات سیل از جاده و خروجی سد، مشخص و فعالیت این انتقال آغاز شده است.
جاده چالوس , سیل , سد کرج | سد امیرکبیر ,
سیل عظیمی که خسارت جانی نداشت
پنجشبنه بعدازظهر، یکی از پرترددترین زمان‌‌های جاده است، مسیر از تراکم بالایی برخوردار است، اما از آنجایی که سیل در چند نقطه بوقوع پیوسته است، مردم متوجه وقوع سیل شده و در زمان ورود حجم اصلی سیلاب به منطقه، به دلیل شکسته شدن جاده در بالادست در مسیر تردد وجود نداشتند.
به گفته سجاد خدری بخشدار آسارا 1400 خودرو در این سیل گرفتار شده بودند.
سجاد خدری بخشدار آسارا می‌گوید: بیش از 1200 خودرو در محدوده تونل پنجم و قبل از آن گرفتار سیل شده بودند، 200 خودرو نیز در محدوده تونل سوم که به محض اطلاع از وقوع سیل، با حضور نیروهای امدادی و بسیجیان منطقه به سرعت حادثه‌دیدگان سیل به نقاط امن انتقال داده شدند.
به گفته خدری، این سیل خسارت جانی نداشته است. تنها مفقودی یک خانم و آقا گزارش می‌شود که بیش از 12 روز امدادگران هلال احمر با تجهیزات زنده‌یاب و سگ‌های زنده‌یاب، تمام نقاط احتمالی را جستجو کرده اما از این مفقودی‌ها اثری یافت نشد.
بخشدار آسارا می‌گوید: بیش از 90 درصد آبراه‌های جاده بهسازی و تجهیز شده و پیش‌بینی‌های لازم برای جلوگیری از تکرار خسارت سیل در نظر گرفته شده است، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که هنوز بسیاری از آبراهه‌های روستایی باقی مانده است که نیازمند توجه راهداری و منابع طبیعی برای جلوگیری از بروز یک فاجعه دیگر است.
نکته پایانی
سیل جاده چالوس نشان داد که می‌بایست توجه جدی‌تری به منابع طبیعی داشت و با نگهداری صحیح و درست این منابع از بروز فاجعه‌های عظیمی همچون سیلاب جاده چالوس که می‌توانست خسارات بسیار بیشتری را داشته باشد، جلوگیری کرد.
