به گزارش روابط عمومی: برخی براین باورند که تغییر اقلیم شاید فرصتی باشد تا ساکنان فلات خشک و نیمه خشک ایران زمین به خود بیایند و به امید ترسالی آب ها را به هدر ندهند و از این نعمت حیات بخش الهی به خوبی استفاده کنند.
طی ادوار گذشته تاکنون میلیاردها مترمکعب از آب های زیر زمینی و سطحی کشور و البرز در پس آبیاری سنتی کشاورزی و سایر بخش ها به هدر رفته و اینک کار به جایی رسانده تا زمین با فرونشست، ترک خوردگی عمیق و طولانی و گردوخاک، زبان به گلایه بگشاید.
بیش از سه دهه کم بارشی، خشکسالی طی شدن روند نامنظم فصول در کشور و استان البرز از حاکمیت شرایط جدید آب و هوایی حکایت دارد و همین امر سبب شده تا تصور۳۰ سال پربارش و ۳۰ سال خشکسالی ایران، کم کم رنگ ببازد و کارشناسان و صاحبنظران حوزه آب و کشاورزی را به سمت چاره جویی سوق دهد.
برداشت بی رویه آب تاکنون بخش زیادی از آبهای سطحی و زیر زمینی البرز از چرخه دسترسی خارج کرده و امروز کار به جایی رسیده که وزارت نیرو تمام پنج دشت استان را قرمز و ممنوعه اعلام کند.
در گذشته نه چندان دور درختان تنومند ، باغات و مزارع کشاورزی دشت های مرکزی و جنوبی البرز با استفاده از کانال های بزرگ بتنی با آب رودخانه خروشان کرج آبیاری می شد اما از ۲ دهه پیش با فروکش کردن شتاب آب اکنون بخش کشاورزی از خوان کم رمق این رودخانه سهم چندانی ندارد و به حفاری چاههای عمیق روی آورده که پیش خوری سهم آیندگان است.
با این حال دستگاههای متولی بخش آب و جهاد کشاورزی استان البرز در این سال ها برای سازگاری با تغییر اقلیم طرح های الگویی متفاوتی را مطالعه و اجرایی کرده اند که از جمله آن سالم سازی پساب ها برای آبیاری کشاورزی ، باغ ها و مصارف صنعت(به استثنای صنایع غذایی و دارویی ) است.
در این میان استفاده از تجارب سایر کشورها و گذشته های دور ایران زمین راه میانبری برای غلبه برشرایط جدید یا به اصطلاح سازگاری با خشکسالی است تا بتوان وضعیت پیش آمده را مدیریت کرد و با خلق فرصت و ابتکار از سد بحران گذشت.
شرکت آب منطقه ای استان البرز طی پنج سال گذشته تاکنون طرحی با نام سازگازی با تغییر اقلیم در دست مطالعه و اجرا قرار داده که در این طرح برای تامین آب شرب مردم ، کشاورزی و صنعت برنامه هایی مشخص و اجرایی شده است.بازچرخانی پساب ها، انتقال پساب سالم سازی شده تهران به شهرک های صنعتی و مزارع و باغات کشاورزی بخشی از پازل چند وجهی این طرح را تشکیل می دهند.
طرح جامع آبرسانی برای افزایش سهم استان از سدهای کرج و طالقان و غلبه بر تنش آبی در فضای شهری و روستایی گوشه دیگر این کار بزرگ است.احداث طرح های تغذیه مصنوعی برای مهار سیلاب های ناگهانی گام مدیریت آب برای نجات سفره های زیر زمینی ومهار عطش و ترک خوردگی زمین است که با جدیت دنبال شده است.
همچنین تغییر الگوی کشت و آبیاری اقدام مشترک شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی گام بعدی است که مشارکت بالای باغداران و کشاورزان می طلبد.
روابط عمومی شرکت آب منطقه ای البرز : در مصاحبه اختصاصی با مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز به مناسبت دهه مبارک فجر آخرین وضعیت طرح های مدیریت آب در این استان را جویا شد که مشروح آن در ذیل آمده است.
بحث بارچرخانی پساب ها و جایگزینی آنها با آبهای سطحی و رودخانه ای در این سالها به موضوع کلیدی تبدیل شده ، بفرمائید در این زمینه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
"داود نجفیان " مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز: ما در استان البرز ۲ موضوع حول محور بازچرخانی پساب ها و انتقال آبهای سطحی از غرب تهران به البرز را در دست مطالعه و اجرا قرار داده ایم ، باید بگویم که مطالعه انتقال پساب از تصفیه خانه غرب تهران برای البرز به اتمام رسیده و در حال نهایی کردن تخصیص از وزارت نیرو هستیم ؛ در مرحله نخست قرار است۴۰ میلیون متر مکعب و در فاز بعدی ۱۰۰ میلیون متر مکعب پساب سالم سازی شده تهران به البرز انتقال می یابد.
پساب ها با کمک فناوری نوین سالم سازی شده و قابل مصرف در بخش های کشاورزی ، صنعت و حتی تغذیه مصنوعی هستند.این اقدام برای تعادل بخشی آبخوان ها است و جایگزینی مناسب برای آب کشاورزی و تغذیه مصنوعی و تامین نیازصنایع است؛ این روش از بار سفره های زیر زمینی می کاهد و در واقع تعادل بخشی را تسریع می کنیم.
سرنوشت انتقال آب سالم سازی شده تصفیه خانه ماهدشت به کجا رسید؟
مدیرعامل آب منطقه ای : تامین آب سالم سازی شده از طریق تصفیه خانه ماهدشت کرج اقدام مهم شرکت آب منطقه ای البرزاست که حجم آن سالانه به ۲۰ میلیون متر مکعب می رسد. اکنون فاز اول انتقال این آب به شهرک صنعتی کوثراشتهارد به پایان رسید.
در فاز بعدی شهرک امید البرز در اشتهارد با احداث ۶ کیلومتر خط انتقال به شبکه آب سالم سازی شده ماهدشت متصل می شود ؛ شهرک بزرگ صنعتی اشتهارد یک هدفگذاری بعدی برای اتصال به شبکه آب سالم سازی شده است که به تدریج اجرا می شود.
"""به گزارش روابط عمومی آب منطقه ای ، استان البرز حدود چهار هزار واحد تولیدی و صنعتی و ۶۸ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی دارد که بخشی از صنایع استان آب بر است. نیروگاه منتظر قائم یکی از مراکز صنعتی آب بر در استان البرز که سالانه به تنهایی بیش از ۱۰ میلیون متر مکعب از آبهای زیر زمینی استان را مصرف می کند.""
شرکت آب منطقه ای البرز طرح جامع آبرسانی را در ۲ سال گذشته اجرایی کرده است ، این طرح چه ویژگی هایی دارد و چه کمکی می تواند به تنش آبی استان کند؟
نجفیان : طرح جامع آب شرب البرز حدود چهار سال پیش به تصویب وزارت نیرو رسید و این طرح دستاوردهای خوبی داشت ؛ چندین پروژه در قالب این طرح گنجانده شده است ؛ نخست ۵۵ میلیون متر مکعب دیگر از آب سدهای طالقان و کرج سهمیه گرفتیم و این سهمیه به ۱۱۰ میلیون متر مکعب رسید.
در این طرح مطالعات جمعیتی و جغرافیایی استان البرز در نظر گرفته شده است ضمن آنکه اجرای آن به سفره های زیر زمینی مجال تنفس می دهد و موجب تقویت آنها خواهدشد.
لطفا از پشتوانه مالی طرح جامع آبرسانی بگویید؟
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز: با پیگیری های فراوان و اقدامات توجیهی توانستیم برای این طرح ردیف اعتبار ملی بگیریم ؛ طرح جامع آبرسانی البرز از اسفندماه سال ۱۴۰۰ به اجرا درآمد ، ۱۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای این طرح تعریف شده است .
در ۲مرحله نخست اجرای طرح ۱۲ هزار میلیارد ریال تعریف و اختصاص یافت و برای امسال نیز همین رقم دیده شده است.
طرح جامع آبرسانی در اجرا به کجا رسیده است؟
نجفیان : این طرح در تمام مناطق استان البرز در حال اجرا و توسعه است ، تاکنون ۶۲ کیلومتر خط انتقال آب سد طالقان از تفصیه خانه شهر جدید مهستان تا شهرستان اشتهارد احداث و آماده بهره برداری است.
این پروژه افزون بر شهرستان اشتهارد ، شهرستان نظرآباد را تحت پوشش قرار داده است و اکنون با استفاده از آب چاهها فعال است که به زودی آب گوارای سد طالقان کام شهرستان اشتهارد را شیرین می کند.
همچنین شهرستان های چهارباغ و ساوجبلاغ نیز از پروژه آبرسانی غرب استان بهره مند هستند و به تدریج تمام این مناطق از آب سد طالقان استفاده خواهند کرد که برداشت ۲۵ میلیون متر مکعب آب در سال است . ما ابتدا طرح آبرسانی را از مناطق بحرانی مانند نظرآباد ، اشتهارد ،فردیس ، گرمدره و کرج کلید زدیم که امروز به جای خوبی رسیده ایم .
امروز تنش آبی در استان البرز هب حداقل رسیده است و ۲ سال گذشته با همکاری شرکت آبفا پروژه های متعددی اجرا کردیم که لبخند رضایت بر لبان مردم نشاند.
از طرح جامع در شرق البرز بگویید ؟
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای : پروژه های آبرسانی شرق البرز ذیل طرح جامع استان به خوبی پیش می رود، پروژه خط انتقال آب رودخانه کرج از محدوده بیلقان تا تصفیه خانه شماره سه کرج به اتمام رسیده است.
قرار است تصفیه خانه شماره سه کرج تا ابتدای سال آینده به طور کامل تکمیل و افتتاح شود. ضمن آنکه در ۲ سال گذشته با اجرای طرح های جهادی مشکل تنش آبی شهرستان ۸۰۰ هزار نفری فردیس و شهر ۵۰ هزارنفری گرمدره با اهتمام شرکت آبفا و همکاری سایر دستگاهها مانند شهرداری گرمدره فروکش کرد.
اکنون نیز در حال اجرای پروژه جدیدی برای انتقال آب تصفیه خانه شماره سه کرج به کلانشهر کرج ، شهرستان فردیس و شهر گرمدره هستیم که این پروژه موجب پایداری آب این مناطق برای ۳۰ سال آینده با توجه به پیش بینی افق جمعیتی خواهد شد.با اجرای پروژه های جدید به ویژه تکمیل تصفیه خانه شماره سه کرج ، ۱۲ سالانه میلیون متر مکعب از آب سد کرج روانه بخش شرقی و جنوب شرقی البرز می شود.اکنون خط جدید انتقال آب از تصفیه خانه جهان نما در شرق کرج به سمت شهرهای فردیس و گرمدره به طول هفت کیلومتر در دست اقدام است .
حفاظت و لایروبی رودخانه
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز: رودخانه کرج در جریان سیل خردادماه سال ۱۴۰۲ متحمل تخریب وسیعی شد، حدود ۲۰۰ هزار متر مکعب رسوبات و سنگ و کلوخ به داخل این رودخانه انتقال یافت. کارشبانه روزی شرکت آب منطقه ای و سایر دستگاههای اجرایی موجب شد تا مسیر آب این رودخانه در کمتر یک ماه بازگشایی شود.اکنون بخش اعظم این رسوبات جمع آوری شده اما پروژه های متعددی برای پاکسازی کامل آن تعریف و به اجرا درآمده است .اکنون این رودخانه تا حدود زیادی از رسوبات پاکسازی شده است.
نهرسیاه جو که یکی از تهدیدهای طبیعی برای محمدشهر و ماهدشت بود طی سال های اخیر پروژه های متعددی در قطعات مختلف برآن تعریف شده است.اکنون طرح ساماندهی و ایمن سازی کامل این نهر در محدوده شهر ماهدشت با صرف یک هزارو۲۰۰ میلیارد ریال انجام شد. امروز این شهر ازناحیه نهرعنبر تهدیدی در مواقع سیل ندارد.همچنین طرح ساماندهی رودخانه های دلمبر و سیاه که از ارتفاعات کرج به سمت جنوب استان امتداد یافته در دست اقدام است در محدوده کمالشهر، محمدشهر و جنوب کرج در حال ساماندهی هستند.
همچنین طرح لایروبی رودخانه طالقان امسال در قطعات مختلف اجرا شده و بیش از ۱۲ کیلومتر این رودخانه پاکسازی شد.
نجات سفره های زیر زمینی با طرح های تغذیه مصنوعی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای : یکی از اقدامات مهم و اثر گذار در تکمیل پازل نجات قطره های آب ، اجرای طرح های تغذیه مصنوعی است . این طرح ها با هدف مهار سیلاب ها و پیشگیری از اثرات تخریبی آنها و تبدیل تهدید به فرصت در جهت تقویت سفره های زیر زمینی در البرز عملیاتی شده اند.
تاکنون چهار طرح تغذیه مصنوعی برای استان البرز تعریف و اجرایی شده که مهمترین آنها طرح تغذیه مصنوعی دشت فردیس است .این طرح با حوضچه های متعدد و ظرفیت ذخیره سازی ۶۰ میلیون متر مکعب سیلاب و آب سرریز رودخانه کرج مهمترین طرح تغذیه مصنوعی البرز است که در چهار سال گذشته احداث شده است.
همچنین طرح تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد با ظرفیت ذخیره سازی ۱۵ میلیون متر مکعب آب دیگر پروژه از این دست است که سه سال پیش به بهره برداری رسید. ۲ طرح تغذیه مصنوعی دشت فشند شهرستان ساوجبلاغ و دشت کرج در مجموع با ظرفیت ذخیره سازی ۱۲ میلیون متر مکعب سیلاب از طرح های دست اقدام هستند.
مقابله با چاههای غیر مجاز البرز
نجفیان : از آغاز تشکیل شرکت آب منطقه ای استان البرز در سال ۱۳۹۰ تاکنون ۶ هزارو۵۱ حلقه چاه غیر مجاز در این استان شناسایی و مسدود شده است که انسداد این چاهها با جلوگیری از هدر رفت ۱۰۶ میلیون متر مکعب همراه بوده است.
همچنین تاکنون ۲ هزارو ۷۶۷ حلقه چاه مجاز البرز به کنتور هوشمند مجهز شده که توسط این کنتورها مصرف آب کشاورزی استان مدیریت می شود.
لطفا از وضعیت آبی سدهای استان بگویید؟
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز: امسال وضعیت بارش ها مناسب نبود تراز آب سد کرج نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد منفی است اما سد طالقان حدود ۳۴ درصد مثبت است.
ذخیره آبی سد کرج در زمان کنونی حدود ۳۲ میلیون متر مکعب است که سال گذشته در همین مقطع زمانی ۳۹ میلیون متر مکعب بود. سد طالقان امسال ۲۱۵ میلیون متر مکعب آب دارد که ازظرفیت ۴۲۰ میلیون متر مکعب آن ، سال گذشته در این مقطع زمانی ۱۴۰ میلیون متر مکعب آن آب بود.
سخن آخر :
حجم آبهای سطحی و زیر زمینی استان البرز حدود یک میلیارد و۸۰۰ میلیون متر مکعب برآورد شده است که به واسطه مهاجرت ها بیش از ۳۳ درصد مصارف در بخش شرب و مابقی در بخش های کشاورزی ، صنعت و خدمات است.
شرکت آب منطقه ای البرز و سایر زیر مجموعه های وزارت نیرو تمام تلاش خود را برای تحول و توسعه در بخش تامین و مدیریت آب این استان به کار گرفته اند، امروز برداشت بیشتر آب از سدها به خاطر این است که سفره های زیر زمینی از زیربار فشار برداشت آب نفس تازه کنند اما متاسفانه به رغم تلاش فراوان در بخش اجرایی ، ساخت و سازهای گسترده و حفر چاههای غیرمجاز در باغ ویلاها این مجال را از آبخوان های البرز گرفته است. انتظار ما از مردم این است که در مصرف آب صرفه جویی کنند، ما امروز باید بپذیریم که با پدیده خشکسالی و کم بارشی مواجه هستیم بنابراین مصرف بی رویه آبها دست اندازی به سفره آیندگان است ضمن آنکه برای نسل کنونی نیز مخاطره آمیز است.
شرکت آب منطقه ای با همراه سایر دستگاههای اجرایی پروژه های متعددی از جمله بازچرخانی پساب ها و هدایت آب سالم به سمت کشتزارها ، باغ ها و صنایع را در پیش گرفته است، از سوی دیگر طرح جامع آبرسانی را اجرا و مدیریت می کنیم ، گام بعدی اجرای طرح های تغذیه مصنوعی دشت های بحرانی است ، همه این اقدامات برای مردم و سازگاری با تغییراقلیم است ، امیدوارم مردم ما را کمک کنند تا بتوانیم با کمک هم از سایه شوم خشکسالی و کم بارشی با بهترین شکل ممکن عبور کنیم و دعا می کنیم که نزول رحمت الهی دشت ها و سرزمین عزیزمان ایران را مانند گذشته سر سبز با طراوات قرار دهد.
